SGK Hitap

EKİM 2008’den itibaren isteğe bağlı sigorta şartları tamamıyla değişmiş bulunmaktadır.

Eskiden, ancak zorunlu sigortalı olarak çalışmayanlar isteğe bağlı sigortaya girebilirken, yeni uygulamada bu zorunluluk kaldırılmıştır. Yani zorunlu sigortalılar da isteğe bağlı prim ödeyebiliyor. Dahası, eskiden SSK isteğe bağlı sigortaya girerken aranan en az 1080 gün prim ödenmiş olması şartı yeni dönemde aranmıyor.

İsteğe bağlı sigortanın şartları neler olacak

1. Temel şart, isteğe bağlı sigortaya girecek kişinin Türkiye’de ikamet ediyor olması. Türk vatandaşı olması da şart değil. Türkiye’de ikamet eden yabancılar da isteğe bağlı sigortaya girebilir.

2. Zorunlu sigortaya tabi olacak şekilde çalışmıyor olması gerekmektedir.

3. Dahası, zorunlu sigortalı olarak çalışmalarına rağmen, ay içerisinde 30 günden az çalışan (kısmi süreli çalışanlar) ya da tam gün çalışmayanlar da isteğe bağlı sigortalı olabilecek. Böylece, kısmi süreli olarak çalıştıklarından aylık sigorta günleri, diyelim 10 gün, 15 gün olanlar isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek sigorta günlerini 30’a tamamlayabilecekler.

4. 18 yaşını doldurmuş olmaları gerekiyor.

5. Kendi sigortalılığı nedeniyle emekli aylığı bağlanmamış olması gerekiyor. Şu halde, uğradığı iş kazasından ötürü "gelir bağlanmış" olan kimseler isteğe bağlı sigortaya girebilecekler.

6. İsteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle Kuruma başvuruda bulunmak gerekmektedir.

İsteğe bağlı sigortalılar hangi primleri ödeyecek

Hem emeklilik primi hem de genel sağlık sigortası primi ödeyeceklerdir. Prim oranı ise, kendilerinin seçeceği matrahın %32’si olacaktır. Bunun %20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, %12’si de genel sağlık sigortası primidir. Şüphesiz seçilecek olan matrah prime esas kazancın aylık alt ve üst sınırları arasında kalacaktır.

İsteğe bağlı sigortalılar sağlık yardımı alabiliyor

Genel sağlık sigortası primi de ödeyecekleri için kendileri üzerinden sağlık yardımı alabilecekler. Belirtelim ki, bugün için eşi ya da çocukları üzerinden sağlık yardımı alan ve isteğe bağlı sigorta primi ödeyenlere, 1 Ekim 2008 itibariyle seçim hakkı da tanınmamıştır. Zorunlu olarak genel sağlık sigortası primi ödeyeceklerdir.

GELİR VERGİSİNDEN MUAF OLAN KADINLAR

5510 sayılı Kanunun geçici 16. maddesi ile 01/10/2008 tarihinden önce 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9’uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen vergiden muaf işleri hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte yaptıklarını ve 01/10/2008 tarihinden sonra da yapmaya devam ettiklerini vergi dairelerinden alacakları yazı ile belgeleyen kadınlar prime esas günlük kazanç alt sınırının on beş katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan arttırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi ödeyeceklerdir. Ancak sigorta gün sayıları 30 olacaktır.

Gelir vergisinden muaf olması nedeniyle prim ödeyecek kadın sigortalılar, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının on beş katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan arttırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi ödeyeceklerdir. 2009 yılında gün sayısı 16, 2010 yılında 17 olarak alınacak her yıl birer puan artırılacak 2023 ve sonraki yıllarda 30 olarak alınacaktır.

Gelir vergisinden muaf olmaları nedeniyle asgari kazanç üzerinden prim ödemek isteyen kadın sigortalıların vergi dairelerinden alacakları yazılarda 193 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin (6) ncı fıkrası kapsamında sayılan işleri 01/10/2008 tarihinden önce yapmaya başladıklarının ve 01/10/2008 tarihinden sonra da yapmaya devam ettiklerinin açıkça belirtilmesi gerekmektedir.

İsteğe bağlı sigortanın emekliliğe etkisi

Kanundaki düzenlemeye göre; isteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreler, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulamasında dikkate alınacak ve bu süreler 5510 sayılı Kanunun 4. maddesi birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilecektir.

Bu hüküm birçok isteğe bağlı sigortalının emeklilik planlarını etkileyecektir. Çoğunlukla da olumsuz yönde!

Şöyle; isteğe bağlı sigorta primlerinin Kanunun 4. maddesi birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilmesinden kasıt, eski deyimiyle Bağ-Kur kanununa tabi sigortalılık süresi demektir. Evvelden beri Bağ-Kur’lu sayılanların emeklilik haklarını düzenleyen ve 5510 sayılı Kanun ile de yürürlükten kaldırılmayan, yani daha yıllarca uygulanacak olan 1479 sayılı Bağ-Kur kanununun geçici 10. maddesine göre ise kadın sigortalılar 20 tam yıl, erkek sigortalılar ise 25 tam yıl ile emekli olabileceklerdir.

İşte, evvelden beri SSK isteğe bağlı sigortasına girmiş ve eski SSK kanununa göre diyelim, 5500 gün ile emekli olacağını hesap eden bir isteğe bağlı sigortalı, 1 Ekim 2008’den itibaren ödeyeceği primleri eski Bağ-Kur kanunu kapsamında sayılacağından, bu tarihten itibaren 3,5 yıldan daha fazla süre sigortada kalır ise 7200 ya da 9000 gün sayısı ile emekli olma zorunluluğu olacak.

Dolayısıyla, 1 Ekim 2008’den sonra da isteğe bağlı sigortalılıklarını devam ettirecek olanların, herhangi bir sürprizle karşılaşmamaları için durumlarını gözden geçirmeleri ve ona göre hareket etmekleri yararlarına olacaktır.

Emekli sandığı isteğe bağlı iştirakçiliği de devam ediyor

Buna göre, 5434 sayılı Kanunun mülga 12. maddesine göre isteğe bağlı sigorta primi ödenerek Emekli Sandığı Mevzuatına göre emekli olunabilecektir. Şöyle; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak en az 10 yıl çalıştıktan sonra, memurluktan çıkarılmış olanlar ile herhangi bir nedenle memurluktan ayrılmış olanlar, memurluktan ayrıldıkları tarihten itibaren altı ay içinde yazılı olarak sandığa başvurmaları ve emeklilik keseneği ve kurum karşılıklarını ait olduğu ay içinde sandık hesabına yatırmaları şartıyla başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren sandıkla ilgilendirilirler.

Bu kapsamda olanlar, illerdeki sosyal güvenlik il müdürlüklerine değil de; 5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesi uyarınca isteğe bağlı iştirakçilik başvuruları, "Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı Milli Müdafaa Cad. No: 24 Bakanlıklar/ANKARA" adresine yapılacaktır.

Memet ESER hürriyet
2009-02-02